ساپالى مادەنيەت بايلىعىن نەگىزگى ساتىعا تىكە جەتكىزۋدىڭ شينجياڭ “شەشۋ ٴادىسىن” قاراستىردى

　　انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ليۋ مىڭمىڭ

　　قالا كىتاپ ٴۇيى سياقتى جاڭا كەڭىستىك قالانىڭ مادەنيەت جۇلگەسىن جالعاستىردى، ەسىك الدىنداعى “مادەنيەت اۋلاسى” اۋىل ـ قىستاقتىڭ مادەنيەت تۇرمىسىن جانداندىردى، بۇلتتىق تەرمينال مۇراجايى، زەردەلى كىتاپحانا سان مىڭ جىلدىق وركەنيەت كوز الدىمىزدا جانە ساۋساق ۇشىندا ايگىلەندى...

　　اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدە مادەنيەتتى الدىمەن دامىتۋ كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭ ”بۇقارانى باي مازمۇندى، الۋان تۇرلى، قۇمارتا تىڭداپ، قىزىعا كورەتىن مادەني تۇرمىسپەن قامداپ، الەۋمەتتىك مادەنيەتكە قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ الاڭ قۇرىلعى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ينتەرنەت قۇرىلىسى مەن باسقارۋدى كۇشەيتىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ شينجياڭدى قىزۋ سۇيەتىن تاماشا سۇيىسپەنشىلىگىن قاۋلاتۋ كەرەك“ دەپ اتاپ كورسەتتى. پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ «قاۋلىسىندا» ساپالى مادەنيەت بايلىعىن نەگىزگى ساتىعا تىكە جەتكىزۋ مەحانيزمىن ورناتۋ ايقىن ورتاعا قويىلدى. بيىلعى «ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا» مىنالار تالاپ ەتىلدى: الەۋمەتتىك مادەنيەتكە قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، ساپالى مادەنيەت بايلىعىنىڭ نەگىزگى ساتىعا تىكە جەتۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك.

　　پارتيا 18 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، شينجياڭ جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەۋدى نەگىزگى جەلى ەتۋگە تاباندى بولىپ، ادامدى وركەنيەتپەن تاربيەلەۋگە،　　　　ادامدى وركەنيەتپەن باۋلۋعا تاباندى بولىپ، كولەمىن كەڭەيتۋگە، جۇرەككە ۇيالاتۋعا، ساپاسىن جوعارىلاتۋعا كۇش سالىپ، ساپالى بايلىقتى نەگىزگى ساتىعا تىكە جەتكىزۋدىڭ كوپ ٴتۇرلى ”شەشۋ ٴادىسىن“ قاراستىرىپ، نەگىزگى ساتى الەۋمەتتىك مادەنيەت قۇرىلىسىنىڭ ”شالقار ايدىنىن“ قۇلشىنا جانداندىردى.

　　(جالعاسى 4 ـ بەتتە)

　　(باسى 1 ـ بەتتە)

　　ارنانى كەڭەيتىپ، ساپالى

　　بايلىقتى ەنگىزدى

　　3 ـ ايدىڭ 4 ـ كۇنى جاسى 60تان اسقان جۋ يۋان ـ ى تاڭەرتەڭ ەرتە الەۋمەتتىك اۆتوبۋزعا وتىرىپ اۋات اۋداندىق مادەنيەت سارايىنا كەلىپ، باستالعالى تۇرعان ٴبي كۋرسى ساباعىنا دايىندىق جاسادى.　　  جۋ يۋان ـ ى جاس كەزىندە ٴبي بيلەۋدى جاقسى كورەتىن، زەينەتكە شىققاننان كەيىن ٴبي ۇيرەنۋدى ويلادى، ”كاسىپتىك ٴبي مۇعالىمى اۋدانعا كەلگەنىن ەستىپ، ٴبىرىنشى بولىپ تىزىمدەلدىم“، ـ دەدى.

　　جۋ يۋان ـ ى ايتقان ٴبي مۇعالىمى شينجياڭ كوركەمونەر تەاترى وپەرا ۇيىرمەسىنىڭ ”انار ٴدانى“ شاعىن اترەتىنىڭ مۇشەلەرى ەدى، ولاردىڭ كەلۋى 2025 ـ جىلعى مادەنيەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ ارناۋلى قىزمەت وتەۋىنىڭ شىمىلدىعىن اشتى.

　　“مەن ٴار جىلى دەرلىك شاعىن اترەتكە ىلەسىپ نەگىزگى ساتىعا تۇسەمىن، ٴار رەت اۋىلعا تۇسكەنىمدە جاڭا وزگەرىستەردى بايقايمىن، كونسەرت كيىمىن كيىپ، ميكروفوندى الىپ، ونەر كورسەتىپ، بيگە جاتتىعىپ، سۋرەت سىزاتىن قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قاتارى بارعان سايىن مولايدى”. جەتەكشى رانات تالعات بىلاي دەدى: “انار ٴدانى” شاعىن اترەتى باۋلۋ، ويىن قويۋ سياقتى كوپ ٴتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى قالىڭ بۇقارانى ٴان ايتۋعا، ٴبي بيلەۋگە جەتەكتەپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى مادەنيەتىنىڭ ۇرىعىن تيانشان الابىنا سەۋىپ، سان مىڭداعان گۇلدەر شەشەك اتتى.

　　ساپالى مادەنيەت بايلىعىن نەگىزگى ساتىعا تىكە جەتكىزۋ نەگىزگى ساتىنىڭ مادەنيەت قىزمەت وتەۋىمەن جانە ونىمدەرمەن قامداۋىمەن تىعىز قاتىستى، بۇقارانىڭ رۋحاني مادەنيەت تۇرمىس ساپاسىمەن تىعىز قاتىستى، مادەنيەتتىڭ جالعاسۋىمەن تىعىز قاتىستى. ساپالى مادەنيەتتىڭ نەگىزگى ساتىعا تىكە جەتۋىن قالاي جۇزەگە اسىرۋعا بولادى؟ قاشقار داشۋەسى ماركسيزم شۋەيۋانىنىڭ دوتسەنتى ۋ چاۋباڭ بىلاي دەپ قارادى: ٴار دارەجەلى مادەنيەت تاراۋلارى جاۋاپكەرشىلىك پەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدى كۇشەيتىپ، حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولىپ، ساپالى مادەنيەت بايلىعىنىڭ بۇقارامەن “تىكەلەي جۇزدەسۋىنە” دەم بەرۋى، سونىمەن بىرگە الەۋمەتتىك مادەنيەت قۇرىلعىلارىن بىركەلكىلەندىرىپ، جالپىعا ٴتيىمدى، قولايلى ەتىپ، بۇقارانىڭ كەز كەلگەن ۋاقىتتا، كەز كەلگەن جەردە ساپالى مادەنيەتپەن قامداۋدان يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاساۋى كەرەك.

　　نەگىزگى ساتى مادەنيەت قىزمەت وتەۋىنىڭ ”ەڭ سوڭعى ٴبىر كيلومەترىن“ اشۋ ٴۇشىن 2021 ـ جىلى اۆتونوميالى رايون ”انار ٴدانى“ مادەنيەت قىزمەت وتەۋ شاعىن اترەتى نىسانى مەن ”اۋىل ـ قىستاق مادەنيەت اۋلاسى“ ۇلگى كورسەتۋ ٴتۇيىنى قۇرىلىسى نىسانىن باستادى، قازىر شينجياڭدا جيىنى 598 ”مادەنيەت اۋلاسى“ ۇلگى كورسەتۋ ٴتۇيىنى قۇرىلىپ، بۇقارا كورە الاتىن، ەستي الاتىن، ات سالىسا الاتىن تۇعىر ورناتىلدى. 2024 ـ جىلى رايونىمىز وسى زامانعى الەۋمەتتىك مادەنيەت قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن قۇرۋ سەرپىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، شينجياڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى سارايى، باتىس ٴوڭىر باسقاقتىعى مۇراجايى سياقتى ٴبىر توپ ٴتۇيىندى مادەنيەت كورمە الاڭ سارايلارىن قۇرىپ، 46 مىڭ 200دەن استام (رەت) مادەنيەت ارقىلى حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزۋ بۇقارالىق قيمىلىن وتكىزدى.

　　بىلتىر شينجياڭ تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو شينجياڭ حالىقتىق كوركەمونەر ماۋسىمىن وتكىزۋدى شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋدەگى ”بىرەۋى ارقىلى ٴبارىن يگەرۋدەگى“ ٴتۇيىندى نىسان ەتىپ، ”مەملەكەتكە تانىمال“ مادەنيەت ماركاسىن كۇش سالا تۇلعالاپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىن كەڭەيتۋدى، جالپىلاستىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، نەگىزگى ساتىداعى بۇقارادان 2 ميلليون 200 مىڭ ادام (رەت) تىكەلەي يگىلىكتەنىپ، ورتاق سۇيىسپەنشىلىك، بىرگە يگىلىكتەنۋ، ورتاق نيەت، بىرگە شاتتانۋ سىندى مادەنيەت رايىن قالىپتاستىردى. بۇكىل رايون بىرلەسىپ ارەكەتتەنۋ بويىنشا 46 مىڭ 200دەن استام (رەت) مادەنيەت ارقىلى حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ بۇقارالىق قيمىلىن وتكىزىپ، 45 ميلليوننان (رەت) استام بۇقارانى يگىلىككە كەنەلتتى، شينجياڭنىڭ الەۋمەتتىك مادەنيەت قىزمەت وتەۋ ساپاسىنىڭ رازىلىق دارەجەسى بۇكىل ەل بويىنشا 5 ـ ورىندى يەلەدى.

　　اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى شۇي رۇيجۇن مىنالاردى ٴبىلدىردى: نەگىزگى ساتى الەۋمەتتىك مادەنيەت شەبىن ويداعىداي قۇرىپ، ودان ويداعىداي پايدالانىپ، ونى ويداعىداي باسقارىپ، “ٴتورت ساراي، ٴبىر پۋنكت” سياقتى مادەنيەت الاڭ سارايلارىنىڭ فۋنكتسيالىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، جۇلدىزدار تيانشاندى نۇرلاندىردى، الاڭ ٴبيى، كوپشىلىك ٴان ايتۋ، اۋىل ـ قىستاق “قىستاق ساۋىق كەشى”، جالپى حالىق كىتاپ وقۋ، “ٴبىزدىڭ جۇڭگو ارمانىمىز” ــ مادەنيەتتى سان مىڭداعان وتباسىنا جەتكىزۋ سياقتى جەلىلەس بۇقارالىق مادەنيەت قيمىلدارىن ۇيىمداستىرىپ ورىستەتىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ “شاتتىقتا” ٴبىر بولۋىنا، ٴبىر اراعا “توعىسۋىنا” مۇمكىندىك جاساپ، “ٴبىزدىڭ مەرەكەمىزدى” بۇقارا بىرگە يگىلىكتەنەتىن “باقىت مەرەكەسىنە”، “شاتتىق مەرەكەسىنە” اينالدىرۋ كەرەك.

　　جاڭالىق اشىپ، وزگەرىسكە تالپىنىپ، بايلىقتى جانداندىردى

　　بايلىقتى ەنگىزۋ، جەتكىزۋ ۇتىمدى جول، بايلىقتى قالاي جانداندىرۋ، بايلىقتان پايدالانۋ تاسىلىندە جاڭالىق اشۋ ــ تاعى   ٴبىر ٴتۇرلى وي جەلىسى.

　　تيانشان الابىنا تارالعان، سانى 10 مىڭعا تاياعان ”بۇقارالىق كىتاپ ٴۇيى“ بيىل كوكتەمنەن باستاپ جاڭا ”اشىلۋ“ تاسىلىنە يە بولدى.

　　جاڭاشا كىتاپ تاڭداۋ ۇلگىسىن بەلسەنە ورىستەتىپ، شارۋالار كىتاپ ٴۇيىنىڭ ىرىقتىلىعىن بۇقارانىڭ قولىنا تاپسىردى، قاشقار قالاسى “شينجياڭ سيفرلى شارۋالار كىتاپ ٴۇيى” تۇعىرىنا سۇيەنىپ، “بۇقارا تاپسىرىس بەرۋ” ارقىلى قىزمەت وتەۋدى جولعا قويدى، بۇقارا “بۇقارا تاپسىرىس بەرىپ” كىتاپ تاڭدايتىن ەكىلىك ارقىلى كوپتەگەن مازمۇنداردان وزدەرى تۇسىنە الاتىن، پايدالانا الاتىن، جادىندا ساقتاي الاتىن كىتاپتاردى تاڭداي الادى.

　　”قاشقار قالاسى ’شينجياڭ سيفرلى شارۋالار كىتاپ ٴۇيى‘ تۇعىرىن بەلسەنە جالپىلاستىرىپ، مەملەكەتتە ٴبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ٴتىل ـ جازۋداعى نۇسقاسىن كوپتەگەن تىلگە اۋىستىرۋعا بولادى، 25 اۋىل ـ قالاشىقتا (ٴمالى) ’بۇقارا تاپسىرىس بەرۋ‘ شارۋالار كىتاپ ٴۇيىنىڭ كىتاپ تاڭداۋ ۇلگىسىن ورىستەتتى، ارتقى تۇعىردا كورسەتىلۋىنشە، ات سالىسقان بۇقارا 100 مىڭنان استامعا (رەت) جەتكەن“، ـ دەدى قاشقار قالالىق پارتكوم ۇگىت ٴبولىمى اقپارات ـ باسپا ٴسوز ٴبولىمىنىڭ باستىعى سۇڭ يىڭيا.

　　”قالا كىتاپ ٴۇيى“، ”مادەنيەت بەكەتى“ ۋاكىلدىك ەتكەن جاڭاشا الەۋمەتتىك مادەنيەت كەڭىستىگى تەز دامىپ، كورنەكتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى، قازىر بۇكىل شينجياڭدا 110 الەۋمەتتىك كىتاپحانا، 117 مادەنيەت سارايى، 58 اسەمونەر سارايى، 1130 مادەنيەت پۋنكتى بار، ولار قىزمەت وتەۋ فۋنكتسياسىن بىرتىندەپ كەمەلدەندىرىپ، مادەنيەت قيمىلدارىن بايىتتى ٴارى بەيجيڭ، جىجياڭ، شاندۇڭ قاتارلى جەرلەردەگى مادەنيەت الاڭ سارايلارىمەن بايلىقتان ورتاق يگىلىكتەنۋدى جۇزەگە اسىردى.

　　“جاڭا كەڭىستىكتىڭ” جاڭالىعى قايدا؟

　　ۇستانىمى جاڭا ــ

　　كەڭ كولەمدە شاعىپ، كەڭ كولەمدە قۇرىلىس جۇرگىزۋمەن اينالىسپاي، كىرىكپەلى الەۋمەتتىك كىتاپ وقۋ، كوركەمونەر كەڭىستىگىن قۇرىپ، ساپالى مادەنيەت بايلىعىن بۇقارانىڭ جانىنا تىكەلەي جەتكىزدى. موري قازاق اۆتونوميالى اۋدانىندا اۋىل ـ قىستاق اسەمونەر سارايىنا بارىپ “سۋرەت كورمەسىن” كورىپ، اتىز باسىندا كوركەمونەر كورمەسىن تاماشالايسىز، داعدىنى بۇزعان مۇنداي كورمە اۋىل ـ قىستاقتىڭ جاڭا كورىنىسىنە اينالدى.

　　مەحانيزمى جاڭا ــ

　　بيىل جىل باسىندا شينجياڭ شينحۋا كىتاپ دۇكەنى تاراتۋ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى جۇڭتۋ يۇنچۋاڭ زەردەلى عىلىم ـ تەحنولوگيا (بەيجيڭ) شەكتى سەرىكتەستىگىمەن قول ۇستاسا وتىرىپ قۇرعان جاڭا كىتاپ وقۋ ەلەمەنتى الەم كەڭىستىگى سىرتقا رەسمي اشىلىپ، جالپى كورىنىستىك ەلىتپەلى ٴۇش بۇكتەمەلى ەكران، VR كينو كورۋ بولمەسى ورىندىعى، MR تولىق كەسكىندى ٴوزارا بايلانىستىراتىن كوزىلدىرىك سياقتى جابدىقتارعا يە بولىپ، ٴداستۇرلى مادەنيەت، قىزىل تاربيە، بالالارعا عىلىم جالپىلاستىرۋ سياقتى كوپ نەگىزدى نەگىزگى تاقىرىپتىق مازمۇنداردى جاسامپازدىقپەن ايگىلەدى؛ قاشقار كىتاپ قالاشىعى ليڭنان كىتاپ وقۋ كەڭىستىگىندە كىتاپ وقۋ كوركەمونەر، مادەنيەت جاسامپازدىعى، جەڭىل اس ـ سۋ سياقتىلارمەن توعىسىپ، ”كىتاپ وقۋدىڭ دا تاسقىنداي تۇسۋىنە“ مۇمكىندىك جاسادى...

　　قىزمەت وتەۋى جاڭا ــ

　　“وقۋ بىرىككەن تۇلعاسى تۇعىرى” شاعىن باعدارلاماسىن اشقاندا ٴتۇرلى كىتاپتار كوزدىڭ جاۋىن الادى، كىتاپ وقۋ سالونى، وتاندىق ٴىلىم بويىنشا وقۋ سياقتى قيمىلدار بىرىنەن ـ ٴبىرى قىزىقتى. قارامايلى قالالىق كىتاپحانا شىعارعان جالپى حالىقتىق سيفرلى كىتاپ وقۋ تۇعىرى رەتىندە، بۇل ارادا ەلەكتروندى كىتاپ، دىبىستى كىتاپ، بەينەجازبا، مەرزىمدى جۋرنال، سۋرەت سياقتى كوپ ٴتۇرلى سيفرلى بايلىقتار بار، كىتاپ وقۋ، ٴان ـ ٴبي، تەاتر، وتاندىق ٴىلىم، بەيزاتتىق مۇرا سياقتى ەرەكشە قيمىلدارمەن قامداپ، وقىرماندار “بۇلتتىق كىتاپحانا” دەپ اتادى. توعىزتاراۋ اۋدانى كوبەلەك كولى كورىنىس وڭىرىندەگى انار ٴدانى كىتاپ ۇيىندە تۇرعىندار ازاماتتىق كۋالىك جانە بەت ـ الپەت تانۋ جۇيەسى ارقىلى ەسەپ ٴنومىرىن تىركەپ، كىتاپ قارىز الىپ وقي الادى.

　　شينجياڭدا جەر ـ جەردىڭ الەۋمەتتىك مادەنيەت كەڭىستىگى بەلسەنە جاڭالىق اشىپ، وزگەرىسكە تالپىندى نەمەسە سالا اتتاپ دامىپ، كاسىپ كۇيىنىڭ توعىسۋىن جۇزەگە اسىردى نەمەسە عىلىم ـ تەحنولوگيانىڭ كۇشىنەن پايدالانىپ وزگەرۋدى جەدەلدەتتى نەمەسە ادامدار شوعىرى شەڭبەرى قاباتىن بۇزىپ ومىرشەڭدىكتى قاۋلاتتى، ەرەكشەلىككە يە، ساپالى ٴبىر توپ جاڭاشا الەۋمەتتىك مادەنيەت كەڭىستىگى ىلگەرىندى ـ كەيىندى جارىققا شىعىپ، كىتاپحانا، اسەمونەر سارايى سياقتى ٴىرى مادەنيەت الاڭ سارايلارىمەن بىرگە الەۋمەتتىك مادەنيەت تورىن ٴجيى توقىدى.

　　“مادەنيەتتىڭ جالپىعا ٴتيىمدى بولۋىنان”  “رۋحاني جاقتان بىرگە بايۋعا” دەيىن

　　”جۇپ ـ جۇپ ۇيرەكتەر قايراڭدا جاسايدى. اق كوڭىل، سۇلۋ قىز كەلىستى جىگىتتىڭ جاقسى جۇبايى“. ٴار اپتانىڭ سوڭىندا توپ ـ توپ قالا تۇرعىندارى اقسۋ وتاندىق ٴىلىم كىتاپحاناسىنا كەلىپ، ٴتۇسىندىرۋشىنىڭ قادامىنا ىلەسىپ، باي تاريحي حۇجاتتار، سۋرەتتەر جانە ناقتى زاتتار ارقىلى وتاندىق ىلىممەن كەزدەسىپ، تاريحپەن تىلدەستى. دولان وزەنىنىڭ جاعاسىنداعى وسى وتاندىق ٴىلىم كىتاپحاناسى 2023 ـ جىلى 7 ـ ايدا سالىنىپ ىسكە قوسىلىپ، جەرگىلىكتى ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ باراتىن تاماشا جەرىنە اينالدى.

　　بۇرىن مادەنيەت قۇرىلىمدارىنا شوعىرلانعان بايلىقتاردى بۇقاراعا بەيىمدەپ، نەگىزگى ساتى مادەنيەت سارايلارىن (پۋنكت) بۇقارانىڭ سەنىمدى رۋحاني “لاگەرىنە” اينالدىرىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلاردى مادەنيەتتى سەزىنۋدىڭ جاڭا كەڭىستىگىنە اينالدىرىپ، “مادەنيەت ايگىلى ادامدارىن” اۋىل ـ قىستاق مادەنيەتىن گۇلدەندىرۋدىڭ ماڭىزدى كۇشىنە اينالدىردى... سوڭعى جىلدارى ٴتىپتى دە كوپ ساپالى مادەنيەت بايلىعى بۇقارانىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىمەن توعىسىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ رۋحاني مەكەنىنە اينالدى.

　　قوبىقسارى موڭعۇل اۆتونوميالى اۋدانى جاستار مەن ورەندەردىڭ مەكتەپتەن سىرتقى قيمىل ورتالىعىندا ٴار اپتانىڭ سوڭىندا جانە مەرەكە، دەمالىس كۇندەرى بالالار 70 نەشە اۋەسقويلىق كلاسىنا قۋانا كىرەدى.

　　حاتكەرلىك كلاسىنداعى وقۋشىلار سيا ٴيىسى اڭقىعان كلاستاردا حاتكەرلىككە جاتتىعادى؛ قولونەر، تالقان بوياۋ، بالالار سۋرەت كلاسىندا بالالار ٴبىر جاعىنان ونەر ۇيرەنىپ، ەندى ٴبىر جاعىنان عاجايىپ ويلارىن قالاممەن تەربەيدى؛ اياق باسۋ، سوزىلۋ، ٴبي ساباعىندا بالالار بۇرالا بيگە باسادى... ٴار ۇلت بالالارىنىڭ ارمانى كوپ جاقتىڭ ماپەلەۋىندە وركەن جايدى.

　　مادەنيەت جۇرت جۇرەگىن نارلەندىرەدى، ول ەڭ جۇمساق، باياندى گۇلدەندىرۋ كۇشى.

　　الەۋمەتتىك مادەنيەت كەڭىستىگى قۇرىلىسىندا شينجياڭ جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي كوپ ٴتۇرلى ۇلگى قالىپتاستىردى، “كوركەمونەر قىستاعىن”، “سۋرەتشىلەر قىستاعىن” مىسالعا الار بولساق، مادەنيەت ايگىلى ادامدارىن اۋىل ـ قىستاقتارعا ۇسىنىس ەتىپ، قوعامدىق كۇشتەردىڭ الەۋمەتتىك مادەنيەتكە قىزمەت وتەۋگە ات سالىسۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، “سامسىعان جۇلدىزدى” “مازداعان جالىن” ەتىپ ۇيىستىرىپ، مادەنيەت ارقىلى حالىق تۇرمىسىنا اناعۇرلىم ويداعىداي تيىمدىلىك جاساپ، حالىق جۇرەگىن نارلەندىردى.

　　سۋرەتشى ليۋ يانحۇڭ، ۋ ۋيحۋا ەرلى ـ زايىپتى ەكەۋى جەمسارى اۋدانى شيندي اۋىلى شياۋفىنزى قىستاعىنا كەلگەننەن كەيىن ٴمۇسىن كورمەسى، سۋرەت سالۋ سياقتى   ٴبىر قىدىرۋ مادەنيەت قيمىلدارىن جوبالادى، شياۋفىنزى قىستاعىنىڭ مادەنيەت رايى بىرتىندەپ قويۋلادى. قىستاق ۇيلەرى اراسىنا اسەمونەر سارايى، حالىقتىق تۇسەلحانا، شاراپحانا سالىندى، بۇرىن مال جاياتىن قىستاق تۇرعىندارى كوفەشىگە اينالدى، ۇيىندە ەگىنشىلىكپەن شۇعىلداناتىن قىستاق تۇرعىندارى ەرەكشە حالىقتىق تۇسەلحانا اشتى...

　　اۋىل ـ قىستاقتىڭ رۋحاني بەت ـ بەينەسى بىرتىندەپ قايتا سومدالدى. “ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ اۋىل ـ قىستاقتارعا الا كەلگەنى كىرىستىڭ ارتۋى مەن قىستاق كەلبەتىندە جارىققا شىققان وزگەرىستەر عانا ەمەس، ۇزاق ۋاقىت بويى ٴۇيىر بولۋدان كوپتەگەن قىستاق تۇرعىندارى سۋرەت سالۋدى، ٴمۇسىن جاساۋدى ۇيرەنىپ، تاماشا تۇرمىس ٴتاسىلىن، ارەكەت ادەتىن قالىپتاستىردى”، ـ دەدى ليۋ يانحۇڭ.

　　تيانشان الابىندا مادەنيەت ٴبىر ٴتۇرلى يكەمدى، جاندى كۇش رەتىندە، ٴۇن ـ ٴتۇنسىز تاسىلمەن اۋىل ـ قىستاققا كىردى. “بايلىق ساپالىلانۋدا، ارنا ىركىلىسسىزدەنۋدە، كەڭىستىك كورىكتەنۋدە، دارىندىلار مولايۋدا، قىزمەت وتەۋ ساپالىلانۋدا، جۇيە ٴونىمدى بولۋدا”. ۋ چاۋباڭ “ساپالى بايلىقتى نەگىزگى ساتىعا تىكە جەتكىزۋدىڭ ٴالى دە كوپتەگەن ‘شەشۋ ٴادىسى’ بار” دەپ قارادى. 

　　(«شينجياڭ گازەتىنەن» الىندى)