شىنايى يگەرىپ ناقتى ىستەپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جاڭا جاعدايىن ۇزدىكسىز اشامىز

　　انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى

　　3 ـ ايدىڭ 5 ـ كۇنى باس شۋجي　　شي جينپيڭ ٴوزى قۇرامىندا بولعان 14 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 3 ـ ماجىلىسىندەگى جياڭسۋ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باياندامانى قاراۋىنا قاتىناسقاندا سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرى، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس مۇشەلەرى جانە رايونىمىزداعى ٴار ۇلت كادرلارى مەن بۇقارا اراسىندا قىزۋ اڭىس قوزعادى. كوپشىلىك بىلاي دەپ قارادى: باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى ٴسوزى بيىكتە تۇرىپ الىسقا كوز جىبەرگەن، مازمۇنى باي، ەكپىندەي ىلگەرىلەۋگە جىگەرلەندىرەدى، ونى ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، ٴتۇسىنىپ، دايەكتىلەندىرۋدى، تياناقتاندىرۋدى ويداعىداي يگەرەمىز. “14 ـ بەسجىلدىق” جوبا اياقتالاتىن جىلداعى ٴتۇرلى نىسانا ـ مىندەتتەردى كوزدەپ، قايراتتانا العا ۇمتىلىپ، جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ ىسكەرلىك كورسەتىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جاڭا جاعدايىن ۇزدىكسىز اشىپ، بۇكىل ەلدىڭ دامۋ كەلەلى جاعدايىنا شينجياڭ ۇلەسىن قوسامىز.

　　باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: حالىقتىق كاسىپورىندار اڭگىمە ٴماجىلىسىنىڭ رۋحىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، ٴتۇرلى مەنشىكتەگى كاسىپورىندارعا بىردەي مامىلە جاساپ، شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرۋ كەرەك. “بۇل حالىقتىق شارۋاشىلىققا ايرىقشا ٴمان بەرگەندىك عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، حالىقتىق كاسىپورىنشىلار جونىنەن تەرەڭ ىقىلاستى ٴۇمىت، بۇل كوپشىلىكتى ايرىقشا جەلپىندىردى”. مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى ليۋ ۋي بىلاي دەدى: باس شۋجيدىڭ قامقورلىعى مەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىن، ٴسوز جوق، ٴىس تىندىرىپ ناتيجە شىعارۋدىڭ قۋاتتى قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدىرىپ، كاسىپورىنشىلار رۋحىن اسقاقتاتىپ، جاڭالىق اشۋدى، جاسامپازدىقتى بار ىنتا ـ پەيىلمەن يگەرىپ، تاباندىلىقپەن كاسىپورىن قۇرۋ، ناقتى ىستەۋ، ناقتى ناتيجە جاراتۋ ارقىلى حالىقتىق شارۋاشىلىقتىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا كۇش قوسامىز.

　　باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى:　　   عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ مەن كاسىپ سالاسىندا　　 جاڭالىق اشۋ جاڭاشا وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋدىڭ نەگىزگى جولى.

　　تاياۋدا جۇڭگو مۇناي توبى شينجياڭنىڭ اقسۋ ايماعىنداعى شىندي تاكى ـ 1 ۇڭعىماسىن ٴساتتى بۇرعىلاپ بولعاندىعىن،　　 10 مىڭ 910 مەتر تەرەڭدىككە دەيىن بۇرعىلاپ، بۇكىل جەر شارى مەن ازياداعى 5 ٴىرى ينجەنەريانىڭ رەكوردىن جاراتقاندىعىن جاريالادى. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ياڭ ليچياڭ بىلاي دەدى: شينجياڭ شىندي تاكى ـ 1 ۇڭعىماسىن ٴساتتى بۇرعىلاپ بارلاۋ تاجىريبەسىنە سۇيەنىپ، اسقىن تەرەڭ قاباتتاعى مۇناي ـ گاز قالىپتاسۋ نازارياسى سياقتى عىلمي ماسەلەلەردى زەرتتەۋدى ونان ارى تەرەڭدەتىپ، تەرەڭ جەر قاباتىن بارلاۋ تەحنولوگياسىنىڭ ەنەرگيا اشۋ، جەر جىلۋىنان ەلەكتر شىعارۋ سياقتى سالالارداعى ساۋدالىق قولدانىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، تەرەڭ جەر قاباتىن بارلاۋ سالاسىنداعى جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلاردى باۋلىپ، حالىقارالىق باسەكەلىك قۋاتقا يە تەرەڭ جەر قاباتى عىلىم ـ تەحنولوگيا قوسىنىن قۇرىپ، بۇكىل جەر شارىنىڭ تەرەڭ جەر قاباتىن بارلاۋعا جانە ەنەرگيا اشۋعا اناعۇرلىم كوپ شينجياڭ اقىل ـ پاراساتىن ارنايدى.

　　تيانشان تاۋىنىڭ قويناۋىندا مەملەكەتتىك ەلەكتر تورى جاڭا ەنەرگياسى شينجياڭ قۇمىل سۋ تارتىپ ەنەرگيا ساقتاۋ ەلەكتر ستانسياسى قۇرىلىسىنىڭ جۇمىس باسىندا جۇمىسشىلار قاربالاس جۇمىس جۇرگىزىپ جاتتى. “باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى ٴسوزى ٴبىزدىڭ ۇزدىكسىز جاڭالىق اشۋ ارقىلى تەحنولوگيالىق قيىن وتكەلدەردەن قامال الۋ بەكىمىمىزدى نىعايتتى”. جۇڭگو تەمىر جول 14 ـ مەكەمەسى توبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ وسى نىساننىڭ تەحنولوگيالىق جاۋاپتىسى سۇڭ حۇيشيڭ بىلاي دەدى: بۇل ەلەكتر ستانسياسىنىڭ گەنەراتور اگراگاتتار سيىمدىلىعى ٴبىر ميلليون 200 مىڭ كيلوۆات، مەجەمەن 2028 ـ جىلى سالىنىپ بولىپ ەلەكتر تاراتىلادى، سول كەزدە قۇمىل وڭىرىندە جاڭا ەنەرگيانى اشۋ، قابىلداۋ قۋاتى زور دارەجەدە جوعارىلايدى. كەيىنگى ينجەنەريا قۇرىلىسىنىڭ سىن ـ سايىستارى اۋىر بولىپ، كۇردەلى گەولوگيالىق شارت ـ جاعدايداعى ۇڭگىرلەردى قازۋدان ٴىرى بولات قۇبىرلاردى ورناتۋعا دەيىن ٴار قادامعا بار كۇشتى سالۋ كەرەك. “ٴبىز باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، قۇرىلىس جۇرگىزۋ جوباسىن ساپالىلاندىرىپ، نىسانداردىڭ ٴساتتى ىلگەرىلەۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز”.

　　“باس شۋجي بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ەكونوميكالىق ٴىرى ولكەلەر مەملەكەتتىڭ كەلەلى دامۋ ستراتەگيالارىن تياناقتاندىرۋدا اناعۇرلىم زور جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋى كەرەك. ‘ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى’ جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋعا تەرەڭدەي توعىسىپ، شيزاڭعا كومەكتەسۋ، شينجياڭعا كومەكتەسۋ سياقتى باعىتتامالى كومەكتەسىپ سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋى كەرەك. بۇل ٴبىزدىڭ قىزمەتىمىزگە ايقىن باعدار كورسەتتى”، ـ دەدى ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىستىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، جياڭسۋ ولكەسىنىڭ شينجياڭنىڭ ىلە وبلىسىنا باعىتتامالى كومەكتەسۋ الدىڭعى شەپ قولباسشىلىق شتابىنىڭ باس قولباسشىسى جاۋ چيڭحۇڭ.

　　ول مىنالاردى ٴبىلدىردى: نازاردى “كومەك قابىلداۋشى جەردىڭ قاجەتىنە” ونان ارى شوعىرلاندىرىپ، “جياڭسۋدىڭ قابىلەتىمەن” بىرىكتىرىپ، “سۋيۇن يچيڭ” شينجياڭعا كومەكتەسۋ ماركاسىن ۇزدىكسىز تۇلعالاپ، سۋيۇن يچيڭ · كاسىپ سالاسى ارقىلى جەتەكتەۋ، وقۋ ـ اعارتۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ساپاسىن جوعارىلاتۋ سياقتى 5 ۇلكەن ينجەنەريانى جۇيەلى اتقارامىز. “ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول” وزەكتى رايونى، جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قۇرىلىسىنىڭ كەلەلى ورايى الدىندا الدىڭعى شەپ قولباسشىلىق شتابى نىسان قۇرىلىسىن قامال الۋ ٴتۇيىنى ەتىپ، ٴبىر توپ جوعارى ساپالى ٴتۇيىندى نىساندى كۇش سالا سالىپ، ٴبىر توپ “شاعىن ٴارى ادەمى” حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى ناقتى ىستەردى اتقارادى. سونىمەن بىرگە كاسىپ سالاسىن دامىتۋدى ٴتۇيىن ەتىپ، جۇمىستاندىرۋدى الدىمەن ويلاستىرۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، جياڭسۋ كاسىپورىندارى مەن شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى كاسىپورىندارىنىڭ تەرەڭدەي سەلبەسۋىن جەبەپ، كومەك قابىلداعان جەرلەردەگى بۇقارانى سول جەردىڭ وزىندە، جاقىن ماڭدا جۇمىستانۋعا، شارۋاشىلىق قۇرۋعا باستاپ، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە دەم بەرەدى.

　　“قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ، نەگىزگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدىڭ بىركەلكى، قولجەتىمدى بولۋىن كۇشەيتۋ جاعىندا تاعى دا دەڭگەيىن جوعارىلاتۋى كەرەك”، “اسىرەسە، جۇمىستاندىرۋ سىندى ەڭ نەگىزگى حالىق تۇرمىسىن مىقتى يگەرۋ كەرەك”... باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ٴسوزى اۆتونوميالى رايوندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى چىن جىجياڭعا جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ اۋىر ەكەندىگىن تەرەڭ سەزىندىردى.

　　ول مىنالاردى ٴبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تالابىن قىزمەت بارىسىندا تياناقتاندىرىپ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ ٴتۇزىمى رەفورماسىن اناعۇرلىم تەرەڭدەتىپ، جۇمىسسىزداردى، جۇمىس ۇستىندە جارالانعانداردى قامسىزداندىرۋدى ولكە دارەجەلى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاۋدى كەمەلدەندىرىپ، كوللەكتيۆ ەكونوميكا ارقىلى تۇرعىنداردىڭ قامسىزداندىرۋعا قاتىناسۋىنا اقى تاپسىرۋىنا جاردەماقى بەرۋىن تۇيىندە سىناق ەتۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك. سونىمەن بىرگە يكەمدى جۇمىستانۋشىلاردىڭ، شارۋا جۇمىسكەرلەردىڭ، جاڭا جۇمىستانۋ فورماتسياسىنداعى ادامداردىڭ قوعامدىق قامسىزداندىرۋ ٴتۇزىمىن اقاۋسىزداندىرىپ، يكەمدى جۇمىستانۋشىلاردىڭ جۇمىستانعان جەردەگى قامسىزداندىرۋعا قاتىناسۋ نوپوس شەكتەمەسىن جاپپاي كۇشىنەن قالدىرۋ كەرەك. جوعارى ساپالى دامۋدى جۇمىستاندىرۋدى جەتەكتەيتىن “پاراۆوز” ەتىپ، ارتۋدى ورنىقتىرۋ مەن جۇمىستاندىرۋدى ورنىقتىرۋ ساياساتىنىڭ ساپالىلانۋىن، بىرىگۋىن ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ساپالى، تولىق جۇمىستاندىرۋدى جەبەۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرىن جاساۋ، جاريالاۋ كەرەك. ٴتۇيىندى سالالاردا، ٴتۇيىندى كاسىپتەردە، قالا، اۋىلدارداعى نەگىزگى ساتىلاردا جانە ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردا جۇمىستاندىرۋدى قولداۋ جوسپارىن اتقارىپ، نازاردى شينجياڭنىڭ “ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى” قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، ساياساتتىق قولداۋدى جانە جۇمىسشى ىستەتۋدى قامتاماسىز ەتۋدى كۇشەيتۋ كەرەك. وڭتۇستىك شينجياڭداعى جۇمىستاندىرۋدى جەبەۋ ينجەنەرياسى سياقتىلاردى ىشكەرىلەي اتقارىپ، جوعارى ساپالى قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ ارقىلى حالىق تۇرمىسىنىڭ تومەنگى شەگىن مىقتاپ، ٴدال مەڭگەرىپ، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋ كەرەك.

　　“اۋىل ـ قىستاق نەگىزگى ساتى ۇيىمدارىن اناعۇرلىم كۇشەيتىپ قۇرعاندا عانا اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى اناعۇرلىم ويداعىداي جاپپاي ىلگەرىلەتۋگە بولادى”. توقسۋ اۋدانى ٴىشارىق قالاشىعى توما قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى مامەت ھيت بىلاي دەدى: اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ “سەركەسى” رەتىندە، پارتيا قۇرىلىسى ارقىلى جەتەكشىلىك ەتۋگە تاباندى بولىپ، دامۋعا جول باستاۋشىلاردى، كاسىپ سالاسى باستاماشىلارىن، ساياساتتا اڭعارلى ادامداردى كۇش سالا باۋلىپ، بايسالدى، تۇراقتاپ تۇرا الاتىن، جارامدى اۋىل ـ قىستاق دارىندىلار قوسىنىن سومداۋعا دەم بەرۋ كەرەك. ۇزدىك جاس كادرلاردى باۋلۋعا، تاڭداپ وسىرۋگە اناعۇرلىم ٴمان بەرىپ، جاڭاشا كاسىپتىك شارۋالاردى جەتىلدىرىپ، ٴتىپتى دە كوپ ۇزدىك دارىندىلاردى قىستاقتا قالۋعا باۋراۋ كەرەك. “ٴبىز باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، بۇكىل قىستاقتاعىلاردى قۇلشىنا ىستەۋگە ىنتىماقتاستىرىپ، باستاپ، قونىسقا جايلى، كاسىپكە ىڭعايلى جاراسىمدى، كورىكتى اۋىل ـ قىستاقتى بىرگە قۇرامىز”.

　　(ٴتىلشى جاڭ يانفاڭ، قاتىناسقان تىلشىلەر ليۋ شياڭ، يۇي جياڭيان، لۋ فىڭباۋ، سۇڭ ۋيگو، جاڭ جىلي، جاۋ چۇنحۋا، شيە حۇيبيان، ەرىكتى ٴتىلشى ٴامينام گايىت)

　　(«شينجياڭ گازەتىنەن» الىندى)